Specifieke instructies voor de patiënt

Als patiënt zijn er afnames die u zelf uitvoert op vraag van uw arts. Probeer deze afnames steeds zo correct mogelijk uit te voeren.
U kan de nodige instructies terugvinden op deze pagina.
Mocht u hieromtrent toch nog vragen hebben kan u steeds terecht bij uw behandelende arts.
Hieronder kan u een woordje uitleg vinden over de volledige flow dat elk staal moet doorlopen.

Pre-analytische fase

De cyclus van een laboratoriumanalyse beschrijft het volledige proces van het aanvragen van een analyse tot en met de interpretatie van het analyseresultaat. Binnen deze cyclus onderscheiden we drie fasen:

• pre-analytische fase
• analytische fase
• post-analytische fase

De pre-analytische fase bevat alles wat aan de analyse voorafgaat, zoals aanvragen van testen, voorbereiding van patiënt, staalafname, staalidentificatie, bewaring en transport van stalen.
De analytische fase omvat de eigenlijke bepaling in het laboratorium en wordt bewaakt via kwaliteitscontrole.
De post-analytische fase bestaat uit alles wat volgt op de analyse in het laboratorium, zoals de medische interpretatie en validatie van de resultaten en de rapportering van de resultaten.

Pre-analytische factoren die aanleiding kunnen geven tot fouten:

• incorrecte voorbereiding van de patiënt (bv. niet nuchter)
• minder goede of foutieve staalafname
• foutieve patiëntidentificatie
• staalverwisseling
• inadequate staalbewaring en/of -transport

Te beantwoorden vragen voordat een analyse aangevraagd wordt:

• wat zijn de klinische klachten en is de medische vraag.
• wat is de differentiaaldiagnose.
• welke laboratoriumtesten zijn bij deze casus nuttig.
• hoe dient de patiënt te worden voorbereid.
• hoe moet het staal afgenomen, bewaard en getransporteerd worden.

Gedetailleerde informatie over afnamemateriaal, bewaring en transport vindt u in de Labogids. Een overzicht van de staalafname-instructies vindt u onderaan deze pagina.

Identificatie van stalen

Dit is noodzakelijk en heel belangrijk. Het is wettelijk verplicht om stalen ondubbelzinnig te identificeren. De persoon die de staalafname uitvoert dient, in aanwezigheid van de patiënt, na te kijken of de identificatiegegevens van de patiënt overeenstemmen met deze die vermeld staan op het aanvraagformulier.

Een correcte identificatieprocedure laat toe om een directe link te leggen tussen het aanvraagformulier en de overeenkomstige primaire stalen. Gelieve daarom op elk staal de naam en voornaam van de patiënt te vermelden en/of de stalen te voorzien van de door het laboratorium geleverde unieke blauwe barcodes en deze samen met het aanvraagformulier in een plastiek zakje te stoppen.

Extra informatie

Bij afname van meerdere stalen op verschillende tijdstippen bij eenzelfde patiënt dienen datum en uur van afname op de verschillende stalen vermeld te worden.
Gelieve bij wissers de plaats en diepte van afname, bij urinecollecties de collectieduur en bij vochten het type (gewrichtsvocht, lumbaal vocht) te vermelden op het recipiënt.

Bewaring

Bloedstalen bij voorkeur op kamertemperatuur. Leg de stalen nooit bij een warmtebron (bijv. op een radiator of in de zon).
Stalen voor microbiologisch onderzoek: koelkast (2-8°C).
Uitzonderingen:

• Stalen voor hemocultuur (bloedkweek) bewaren op kamertemperatuur
• Lumbaal vocht voor cultuur bewaren bij 37°C of op kamertemperatuur

Diepgevroren stalen worden verzonden in speciale vriescontainers. Voor meerdere analyses op hetzelfde staal dient per analyse een aliquot (fractie) ingevroren te worden.

Permanente kwaliteitsbewaking

Het nauwgezet opvolgen van de afname-instructies en het correct bewaren van de stalen vooraleer de bode ze ophaalt, zijn belangrijke facetten tijdens de pre-analytische fase.

Wanneer stalen voor microbiologisch onderzoek niet koel bewaard worden, kan er een ongecontroleerde groei van micro-organismen ontstaan met een vertekend beeld van de initieel aanwezige bacteriële flora. Extreme temperaturen zijn te allen tijde te vermijden voor elk laboratoriumstaal.